[Gökçeyazın]"Wagner Olayı, Bir Müzisyen Sorunu - Nietzsche Wagner'e Karşı" - Melek Öztürk"YOLLARIN AYRILMASI"Müziğin ruhu özgürleştiren, düşünceleri kanatlandıran bir yanı vardır. Peki ya müziğin milliyeti olur mu? Tabii ki olmaz. Ancak duygulanımlar söz konusu olduğunda her ulusun kendine özgü bir duygusu ve o duyguyu ifade ediş biçimi vardır. Müzik aslında bir milletin sanata ve yaşama bakış açısının algılanımıdır. Ulusal düşünceler üzerine kurulmuş olan Alman İmparatorluğu döneminde Wagner'in yükselen milliyetçi değerlere ve kişiyi kaderciliğe sürükleyen melodileri "Wagner Olayı" ve "Nietzsche Wagner'e Karşı" adlı ikili yapıtında Nietzsche tarafından derinlemesine sorgulanıyor. Peki ya Nietzsche'nin Wagner'e karşı bu büyük savaşı başlatmasının nedeni nedir? Bu uzun bir hikâye. Nietzsche on beş yaşına kadar Mozart, Chopin, Mendelssohn tutkunuyken Wagner'in müziğinden çok etkilendi, ve ona hayranlık beslemeye başladı. 1868'de Wagner'le tanıştı ve aralarında mükemmel bir dostluk başladı. Hatta Nietzsche bu dostluğu pekiştirmek için "Richard Wagner Bayreuth'ta" adlı övgü dolu eserini yazdı. İlerleyen yıllarda Wagner'le yolları ayrılınca bu eserini Nietzsche; "Geçmişe ait bir zaman için yerine getirilmiş bir hürmet" olarak tanımlar. Nietzsche'nin Wagner'i yermesinin en önemli nedeni; onun ilk eseri olarak da sayılan "Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu" adlı kitabında belirlediği ilkelere uymaması ve sadece Almanlara özgü bir müzik yapmasıdır. "Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu"nda, Wagner'e övgüler yağdırsa da, Wagner ve müziği hakkında uyarılarda bulunmayı da ihmal etmez. Nietzsche, sanata ve müziğe yeni bir bakış açısı getirilmesi; coşku ve us-biçim karşıtlığının Dionysos ve Apollon'la simgeleşmesi ve bunların müziğe, dolayısıyla sanata aktarılması gerektiğini savunur. Nietzsche'nin bütün bu uyarılarına rağmen Wagner'in Dionysos'un flütünden dökülen coşkun melodiler yerine ulusal düşünceler üzerine kurulu Alman İmparatorluğu'nun ülkücü sayılabilecek düşüncelerini müziğine yansıtması Nietzche'yi çileden çıkarır. Açık bir mektup niteliği taşıyan "Wagner Olayı" ve "Nietzsche Wagner'e Karşı" adlı yapıtları aslında Nietzsche'nin, Wagner'in yanı sıra çağdaşlarıyla ve Alman ulusuyla hesaplaştığı bir metin olarak da değerlendirilebilir. Nietzsche, Antik Yunan ve Fransız kültürlerini temel alan, ayrıca bireyin özgürlüğünü, yaratıcılığını savunan Avrupalılık düşüncesinden dolayı zamanında ülkesinde lanetlenmiştir. Wagner Olayı, Bir Müzisyen Sorunu |
 |
 |
